وقتی می‌گویند که ذره ذره وجود هر انسانی مهم و تاثیرگذار است؛ هیچ اغراق و بزرگنمایی در کار نیست! بهترین گواهش هم، مودرا است. مودرا، حرکت انگشتان یا دیگر نقاط بدن به سمت و حالتی خاص است که بر تمامی ابعاد وجودی شخص اثر می‌گذارد.
شاید با خود اینطور فکر کنید که چطور شکل قرار گرفتن انگشت‌ها می‌تواند بر روی سلامتی ذهنی و جسمی کسی تاثیر بگذارد؛ البته حق هم دارید. با این حال، همین حالت قرارگیری انگشتان دست یا حتی چشم‌ها به قدری مهم هستند که ممکن است سرنوشت کسی را عوض کنند.
اگر مشتاق این هستید که بدانید مودرا چیست و مفهوم آن، فلسفه و کارکردش چگونه هستند؛ در ادامه با ما همراه باشید تا به اتفاق هم در این مطلب زی یوگا با آن آشنا شویم.
توجه! مطلبی که در ادامه خواهید خواند؛ حاصل پژوهش در تاریخچه و مطالب و منابع معتبر و اصلی یوگا، مدیتیشن و مودرا است.
مودرا چیست؟
هر آن چیزی که آرامش ما را بر هم بزند و سلامتی ما را تحت شعاع خود قرار دهد؛ نشانه‌ای از تلاطم درونی و غم و اندوه بیش از حد ما است. مودرا (mudra)، همان دارویی است که می‌تواند بدون هیچ چالشی، ما را از انتهای تاریکی به درون روشنایی، سوق دهد.
اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل ممکن، مودرا را برای شما توضیح بدهیم؛ باید یگوییم که، مودرا، حرکت انگشت‌های دست یا دیگر بخش‌های بدن به صورت نمادین و برای رسیدن به حالتی خاص است. در انجام مودرا، مهم‌ترین بخشی که با آن درگیر هستیم؛ انگشت‌های دست نسبت به دیگر اجزای بدن هستند. هر حرکت مودرا، معنا و مفهوم خاص خودش را دارد و هر کدام از آنها، برای رسیدن به هدف خاصی طراحی شده‌اند.
نکته جالبی که درباره مودرا و تاثیرات آن وجود دارد این است که هر کدام از این حرکات، روی مغز و بدن انسان، تاثیری منحصر به فرد اما مستقیم دارند. در واقع با انجام این حرکت، شما بدون هیچگونه پرده پوشی، ذهن و بدن خود را مخاطب قرار داده‌اید و با آن به زبان مودرا، سخن خواهید گفت.
مودرا، مراسمی نمادین و تشریفاتی در آیین بودایی‌ها، هندوها و جینیسم‌ها است. در واقع این کار، ژستی معنوی و پر از انرژی و اعتبار است. مودراها انواع گوناگونی دارند؛ بعضی از آنها تنها حرکات دست را آن هم در حالی که فرد در حالت لوتوس (حالتی شبیه به چهار زانو، به طوری که پهنه پای چپ بالای زانوی پای راست قرار گیرد) را در بر می‌گیرند و برخی دیگر، همراه با انجام آساناهای مختلف یوگا است.
حالت رمزآمیز قرار گرفتن دست‌ها در این کار، معانی بسیاری دارد و همچون مهر و مومی بر وضعیت خاموش درونی است و به عنوان یک سمبل به کار می‌رود. البته این فقط دست‌ها و حالت نگه داشتنشان نیست که در مودرا مهم است بلکه، شیوه قرار گرفتن چشم‌ها، ژست‌های بدن و حتی برخی از انواع شیوه‌های تنفسی نیزمهم هستند.
نکته جالبی که در این دسته از مودراها وجود دارد این است که این بدن آگاهی، همچون دانايي بر روي فرایند شکار سعادت فردي است که به وسیله بخش‌های مختلف بدن اتفاق می‌افتد.
چه مودرای انگشت های دست را انجام دهید یا به سراغ دیگر اجزای بدن همچون چشم‌ها بروید؛ می‌توانید لایه‌های مختلف هوشیاری و خلقت را ذره ذره حس کنید و در ذهن خود به تصویر بکشید.
انواع مودرا
مودرا انواع مختلفی دارد. آبهایا مودرا (Abhaya Mudra)، هومیسپارا (Bhūmisparśa)، دارماچاکرا (Dharmachakra)، یانا (Dhyāna)، وارادا (Varada)، واجرا (Vajra)، ویتارکا (Vitarka)، نانا (Jnana)، کارانا (Karana)، هاستا (hasta)، مایا (maya)، کایا (kaya)، آدهارا، قفل‌ها، داراما با پارانایاما، و چین مودرا (CinMudra)، بعضی از معروف‌ترین روش‌ها برای انجام مودرا هستند. در ادامه چند مورد از مودراهای آسان و البته معروف را به شما معرفی خواهیم کرد.
مودرا به همراه پرانایاما
شاید یکی از معروف‌ترین تصاویری که تا به حال درباره مودرا دیده باشید؛ مودرا با پرانایاما باشد. در این روش، فرد در حالی که یکی از تکنیک های تنفسی یوگا یا پرانایاما را انجام می‌دهد؛ مودرا انگشت را به صورت همزمان انجام می‌دهد.
این سبک از مودرا، در حالت نشسته انجام می‌شود و بخش‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند. انجام مودرا ترکیبی با پرانایاما، بر روی جریان چاکرای بیندو (به این چاکرا، انرژی روانی یا انرژی جنسی مردانه هم می گویند)، بودی چیتا (به این انرژی، ذهن بیدار به معنای دور شدن از خود و کنار گذاشتن خود و رهسپاری به بعدی دیگر)، آمریتا (به معنای فنا ناپذیری، جاودانگی یا تا ابد بی مرگی) و آگاهی فراگیر در بدن، تاثیر می‌گذارد.
هاستا
یکی از انواع مودراها یوگا با انگشتان، هاستا یا مودراهای دست است. این مودرا را که با نام هاست نیز می‌شناسند؛ نوعی روش تمرکزی هستند که اصطلاحا، انرژی جذب شده را تنها به وسیله دست‌ها به بدن باز می‌گرداند. مودراهای هاستا، با استفاده از انگشت‌های شصت و اشاره، مغز را تحریک می‌کنند و در نهایت، توده‌ای از انرژی ایجاد می‌کنند.
در این مودرا، انرژی با حرکت دست به سمت پایین رفته و مجددا باز با اشاره دست، به سمت مغز برگردانده می‌شود. انجام این روش، آگاهی که به وسیله ذهن به دست آمده را تبدیل به آگاهی باطنی می‌کند و موجب درون نگری در فرد می‌شود. پیشنهاد می‌شود مقاله دیگر ما درباره یوگا برای کمر درد را بخوانید.
قفل های مودرا
قفل‌ها، یکی از تمرین‌های مودرا است که شامل انقباض‌های بدنی مختلف است که از آن برای بیداری کندالینی نیز استفاده می‌شود. اگر دوست دارید تا درباره بیداری کندالینی بیشتر بدانید؛ قبل‌تر در یکی از مطالب زی یوگا درباره آن مفصلا توضیح داده‌ایم. مطالعه این مطلب را به شما نیز توصیه می‌کنیم.
کایا
کایا یکی از مودراهای تمرکزی است که با استفاده از قدرت تنفس، تمرکز فرد را بر می‌انگیزد و حالات مختلف کیفی بدن را به کار می‌گیرد. برای انجام این مودرا، می‌توانید از پرانا مودرا یا حتی یوگا مودرا استفاده کنید.
مایا
یک نوع مودرا است که بخشی از تمرینات یوگا کندالینی را در بر می‌گیرد و تاکیدی بر روی استفاده از انگشت‌ها ندارد. در عوض، این نوع تمرین، تمرکزی است و برای انجام آن از بینی، زبان، چشم‌ها و گوش‌ها، استفاده می‌شود. برای انجام مایا از تکنیک‌هایی مثل خیره شده به نقطه‌ای میان ابروها یا خیره شدن به نوک بینی، استفاده می‌شود.
آدهارا
یکی از دیگر مودراهایی که می‌خواهیم درباره آن برایتان بگوییم؛ آدهارا است. آدهارا را به عنوان مودراهای عجانی نیز می‌شناسند. این سبک، جهت انرژی پرانا را از پایین‌ترین نقاط بدن به مغز می‌رساند. آدهارا روی نیروی جنسی زنانه و مردانه هم تاثیر می‌گذارد.
چین مودرا
و اما می‌رسیم به نماد محبوب مودرا، چین مودرا که به آن نماد هوشیاری در یوگا و جهان هستی نیز اطلاق می‌شود. در بیشتر مراقبه‌ها، از چین که یکی از مودراهای دست است؛ استفاده می‌شود. انجام این سبک از مودرا به این صورت است که انگشت شصت و انگشت سبابه را به هم می‌چسبانید و مراقبه را انجام می‌دهید. پیشنهاد می‌شود مقاله دیگر ما درباره راجا یوگا را بخوانید.
مودرا برای لاغری
همانطور که قبل‌تر گفته‌ایم؛ یوگا بر روی لاغری تاثیر گذار است. یوگا مودرا هم بر همین اساس بر روی لاغری و فیزیک تاثیر می‌گذارد؛ هر چند که این تاثیر بر اساس حرکات بدنی نیست بلکه در زمینه انجام مودرا، این داستان کمی متفاوت است.
تاثیر مودرا بر روی لاغری را می‌توانیم اینطور در نظر بگیریم که اگر تمرکز شما برای انجام این حرکت برای کاهش وزن است؛ این کار، تمام انرژی و اراده شما را برای لاغری به کار می‌گیرد.
افراد بسیاری از مودرا برای لاغری استفاده کرده‌اند و نتیجه آن را دید‌اند. برای همین توصیه می‌کنیم که اگر در راه لاغری و تناسب اندام هستید، مخصوصا از مودراها یوگا با انگشتان برای لاغری استفاده کنید.
مودراهای مختلف را از کجا آموزش ببینیم؟
انجام مودرا به ظاهر ساده است اما در واقع، انجام آن یکی از اصولی‌ترین و شاید سخت‌ترین حرکات یوگا و مدیتیشن باشد که اگر انجام آن را به صورت اصولی فرا نگیرید؛ نتیجه مورد نظر را نخواهید گرفت.
از این رو، پیشنهاد می‌کنیم تا برای یادگیری مودرا، حتما از راهنمایی‌ها و آموزش‌های یک مربی حرفه‌ای یوگا و مدیتیشن بهره‌مند شوید. اگر می‌خواهید مدیتیشن، یوگا و مودرا را یاد بگیرید؛ می‌توانید در کلاس‌های خانم زینب گودرزی، مربی حرفه‌ای و با سابقه یوگا در مجموعه زی یوگا شرکت کنید.
دوره های یوگا همگی در محیطی آرام و صمیمی و البته بسیار مجهز برگزار می‌شوند. این دوره ها در سه سطح مبتدی، نیمه پیشرفته و پیشرفته هستند و از این رو می‌توانید به راحتی، دوره مناسب خود را برای آموزش، انتخاب کنید.
کلاس‌ها همگی به صورت حضوری یا آنلاین هستند و به صورت گروهی و خصوصی برگزار می‌شوند.
اگر درباره دوره‌های زی یوگا سوالی دارید؛ می‌توانید از ما بپرسید؛ ما اینجا هستیم تا همراه شما برای داشتن زندگی بهتر باشیم.
آموزش مودرا
همانطور که بالاتر اشاره کردیم؛ پیشنهاد می‌کنیم تا برای آموزش مودرا از راهنمایی‌های یک مربی حرفه‌ای یوگا و مدیتیشن بهره‌مند شوید اما در ادامه، متداول‌ترین روش انجام مودرا را به شما آموزش خواهیم داد.
برای انجام مودرا، ابتدا به شکلی راحت و ترجیحا با ستون فقرات صاف بنشینید و سپس، انگشت‌های خود را به سمت بالا بگیرید. سعی کنید که به انگشتان خود فشاری وارد نکنید؛ حالت انگشت‌ها باید بسیار سبک و خفیف باشد و دست‌ها به حالت انبساط و بدون کشش روی پاها قرار بگیرند.
چالشی که در انجام این کار با آن ممکن است روبرو شوید این است که اصلا انجام مودرا برای شما آسان نباشد زیرا، گاهی پیش می‌آید که در هنگام انجام مودرا، دست‌ها لیز بخورند یا حتی خیلی زود خسته شوند.
برای همین تاکید می‌کنیم که برای انجام این کار، انعطاف دست‌ها ارتباط مستقیمی با انعطاف بدن و موفقیت در انجام این کار دارد. اگر قسمت خاصی از بدنتان دچار مشکل گرفتگی یا کشیدگی عضلات باشد، قطعا در هنگام انجام مودرا، خودش را نشان خواهد داد.
به تمرین باز می‌گردیم؛ برای حرکت بعدی سعی کنید که در ابتدا مودرا را تنها با یک دست اجرا کنید. می‌توانید هر زمان که انگشت‌ها دفرمه یا خم شدند، به آسانی آنها را روی ران پای خود یا سطح دیگری فشار دهید. پس از چند بار انجام این کار، گرفتگی‌هایی که در انگشتان و در دست وجود دارد؛ از بین می‌روند و دست‌ها برای انجام مودرا، آماده هستند.
آرام و آهسته در تمامی مراحل نفس بکشید و نوک انگشت شست و سبابه دستان خود را روی هم بگذارید. برای دقایقی به یکی از زیباترین اتفاقات زندگی خود فکر کنید و نیرویی که از انگشت سبابه‌تان در جریان است را حس کنید. این حرکت را برای چندین مرتبه انجام دهید.
در زمینه انجام مودرا توصیه می‌کنیم که تا حد ممکن، آن را درست و صحیح انجام دهید زیرا مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید که انجام این حرکت، تاثیر خودش را در بالا بردن سطح آرامش و سلامت فیزیکی شما، نشان دهد. پیشنهاد می‌شود مقاله دیگر ما درباره هاتا یوگا چیست را بخوانید.
نکات مهم برای انجام مودرا
مودرا را می‌توانید در همه حال انجام دهید. مهم نیست که خوابیده‌اید، نشسته‌اید یا راه می‌روید؛ تنها لازم است تا با رعایت یک سری از نکات، به درستی مودرای خود را انجام دهید.
مثلا اگر روی صندلی نشسته‌اید؛ حتما باید پاهایتان با زمین ارتباط کامل داشته باشند یا اگر دراز کشیده‌اید؛ باید به پشت و طاقباز باشید.
همچنین باید در هنگام انجام مودرا، کاملا ریلکس و منبسط باشید تا جریان انرژی هیچ مانعی نداشته باشد و مودرا به درستی انجام شود.
در زمان انجام مودرا، در یک محیط آرام و به دور از تنش قرار بگیرید و با آرامش کامل روانی، در ساعات خاصی از روز مثل صبح‌ها یا شب‌ها قبل از خواب، این کار را انجام دهید.
فواید انجام مودرا
مودرا باعث هدایت انرژی خفته در نقاط مختلف بدن به سمت ذهن و مغز می‌شود؛ بالاتر هم به این موضوع اشاره کردیم. اما مودرا تاثیرات دیگری هم بر روی بدن می‌گذارد که آگاهی درباره آنها، خالی از لطف نیست.
افراد بسیاری هستند که پس از انجام مودراهای مختلف اذعان کرده‌اند که نسبت به گذشته خود، بسیار پرجنب و جوش‌تر، شاداب‌تر و حتی جوان‌تر شده‌اند. در انجام کارهایشان ثابت قدم‌تر شده‌اند و به میزان قابل توجهی، تمرکزشان در موارد مختلف بالاتر رفته است.
می‌توانند بهتر فکر کنند و استراتژی‌های دقیق‌تری را برنامه‌ریزی می‌کنند. همچنین، قدرت اجرایی بسیار بالاتری نسبت به گذشته پیدا کرده‌اند.
در آرامش، به اصل وجود خود بازگرد…
مودرا حالتی مقدس است که نباید آن را تنها حرکتی نمادین در یوگا یا فقط تمرینی با سودهای فراوان در نظر گرفت. مودرا را می‌توان در تمامی حرکات ما پیدا کرد، لحظه به لحظه زندگی از خواب تا بیداری را با آن گذراند؛ تنها کافیست که چنین چیزی را بخواهید و برای عملی کردنش، از ما در زی یوگا کمک بگیرید.
حالا دیگر نوبت شماست تا به ما بگویید که آیا تا به حال مودرا را انجام داده‌اید؟ اگر جواب شما مثبت است؛ از انجام این حرکت چه سودی برده‌اید؟ تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان زی یوگا به اشتراک بگذارید.