تغذیه در یوگا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این که چه تمایلاتی دارید، چه بویی میدهید، به چه چیزی فکر میکنید، چه مقدار از سلامت جسمانی بهرهمند هستید، چه تمایلاتی دارید، وزنتان چقدر است، … همگی به صورت قابل توجهی به غذایی که میخورید؛ مرتبط هستند و همین اهمیت رژیم غذایی در یوگا را نشان میدهد.
یوگا هم مجموعهای از فنون مختلف فیزیکی و ذهنی است و از این رو، غذایی که میخورید هم، تاثیر بسیار زیادی در عملکرد شما هنگام انجام این ورزش دارد. به دلیل همین اهمیت فراوان، امروز در زی یوگا قصد داریم تا نقش و اهمیت تغذیه در یوگا را مورد بررسی قرار دهیم؛ با ما همراه باشید.
تغذیه در یوگا
یکی از ابزار قدرتمندی که در اختیار هر کسی برای جهت دادن به زندگی خود در دست دارد؛ تغذیه اوست. بر اساس مفهوم آهمیسا (ahimsa) در یوگا، هیچ آسیبی نباید به یک موجود زنده که آگاه است؛ وارد شود.بر اساس اصول تغذیه در یوگا داشتن یک رژیم غذایی درست و اصولی، به صورت قابل توجهی باعث افزایش هماهنگی ارگان های مختلف و سلامت روحی، جسمی و عاطفی افراد میشود.
البته از نقش تغذیه در تناسب اندام هم نمیتوان به سادگی گذشت. نقل قول معروفی در تمامی محافل حرفهای ورزشی وجود دارد که میگوید: «انجام ورزش به صورت منظم تنها 30 درصد روی بدن تاثیر میگذارد و 70 درصد آن، کاملا مرتبط با تغذیه ورزشکار است.»
رژیم غذایی یوگا نیز به همین ترتیب، در عملکرد جسمانی ورزشکار، وضعیت ذهنی و روحی او و همچنین شکل اندامش تاثیر بسیار زیادی دارد. در زمینه تغذیه در یوگا یوگیها و یوگینیها، باید بگوییم که آنها سبکهای مختلفی از تغذیه را دنبال میکنند.بعضیها ترجیح میدهند تا رژیم غذایی گیاهخواری را دنبال کنند و برخی دیگر، سبک تغذیه پیچیدهتری مثل رژیم ساتویک را برای سبک زندگی خود انتخاب میکنند. هر چند که رژیم غذایی یوگا از تنوع بسیار بیشتری برخوردار است.
دلایل اهمیت تغذیه در یوگا
تغذیه همیشه نقشی پر رنگ و مهمی در زندگی انسانها داشته است. از آنجایی که یوگا راه درست زندگی کردن را به تمامی ذرات وجود ما میآموزد، رژیم غذایی یوگا نقش مهمی در این راه دارد. تغذیه در یوگا مهم است چون:
- پایبندی به یک سبک مغذی و کامل در ژیم غذایی یوگا، انرژی بدن در هنگام ورزش را به خوبی تامین میکند و از این رو، سوخت و ساز ورزشکار در شرایط خوبی قرار خواهد گرفت.
- در اصول تغذیه در یوگا این یک اصل است که خورد و خوراک، هم عامل بیماری است و هم عامل درمان. پس، چرا نباید به آن اهمیت داد؟!
- بدن نیاز دارد تا چه در حالت انجام تمرینات یوگا و چه در دیگر زمانها، خوب تغذیه شود و رژیم غذایی یوگا به ورزشکاران در این راه کمک بسیاری خواهد کرد.
- پیروی از رژیم غذایی یوگا باعث میشود تا خیلی زود، تاثیر یوگا را روی بدن خود ملاحظه کنید.
- داشتن رژیم غذایی مخصوص یوگا روند پیری و تحلیل بدن را نسبتا متوقف میکند.
- رژیم غذایی مخصوص یوگا، سطح انرژی بدن را بسیار بالا میبرد و در عین حال، اثر خستگی و بی حالی را از بین میبرد.
سبک های رژیم غذایی در یوگا
نام سه رژیم در میان سبک های رژیم غذایی یوگا از همه معروفتر و محبوبتر هستند: رژیم ساتویک، رژیم راجاسیک و رژیم تاماسیک. در ادامه هر کدام از این رژیمها را برای شما مورد بررسی قرار خواهیم داد.
رژیم ساتویک | Sattvic
ساتویک در زبان سانسکریت به معنای خلوص و سبکی است. تمامی کسانی که میخواهند بر اساس اصول تغذیه در یوگا رژیم غذایی بگیرند؛ ابتدا از رژیم ساتویک شروع میکنند. همچنین مواد خوراکی که در برنامه رژیم غذایی یوگا قرار دارند همگی بر پایه رژیم ساتویک هستند.
غذاهای رژیم ساتویک از سبزیجات، میوهها و حبوبات تشکیل شدهاند و هضمشان برای بدن ساده و آسان است. همچننی ترتیب ترکیب این مود غذایی به صورتی است که تمامی ویتامینهای بدن را تامین میکنند.
رژیم راجاسیک | Rajasic
رژیم راجاسیک به معنای قدرت و اراده، در زبان سانسکریت است. این رژیم غذایی بر پایه غذاهای تند، شور و خشک تنظیم شده و همانطور که از اسمش بر میآید؛ قدرت تحمل افراد در برابر این طعمها و مزاجها را نشانه رفته است.گرفتن رژیم راجاسیک مناسب همه نیست زیرا بدن هر کسی تحمل مخصوصا تندی را ندارد.
از این رو، بسیاری از یوگیها و یوگینیها این سبک تغذیه در یوگا انجام نمیشود زیرا معتقدند که بسیار تحریک کننده است. پیشنهاد میشود مقاله دیگر ما درباره مزیت یوگا برای مردان را بخوانید.
رژیم تاماسیک | Tamasic
غریزه و نادانی را در زبان سانسکریت با یک لغت میشناسند؛ تاماسیک. غذاهایی که در رژیم تاماسیک طبخ میشوند از مواد غذایی تخمیری یا سیر، پیاز، گوشت یا تخم مرغ درست میشوند.از نظر دانش تغذیه در یوگا این مواد غذایی و خوراکهایی که از ترکیب آنها درست میشوند؛ باعث حواس پرتی و سنگینی میشوند که البته این تفکری اشتباه نیست. مثلا گوشت غذای دیر هضمی است و اسید اورهای که دارد؛ قدرت تفکر را کند میکند.
کدام رژیم غذایی یوگا توصیه می شود؟
ورزشکارانی که به صورت حرفهای یوگا کار میکنند و آموزههای این رشته ورزشی را در سبک زندگی خود گنجاندهاند؛ به هیچ وجه سبک تغذیه خود را بر اساس رژیم تاماسیک تنظیم نمیکنند.در مقابل، محبوبترین رژیم غذایی یوگا برای ورزشکاران، رژیم ساتویک است. رژیم غذایی ساتویک، هر کسی را در راه داشتن یک ذهن آرام، روحی بزرگ و بدنی سالم یاری میکند.
هر چند که بسیاری ترکیبی از رژیم ساتویک و رژیم تاماسیک را رعایت میکنند. پیشنهاد میشود مقاله دیگر ما درباره چاکرا چیست را بخوانید.
رژیم پاکسازی یوگا
یکی از رژیمهای معروف یوگا، رژیم پاکسازی است. در نتیجه رعایت اصول این رژیم، سمومی که در طی سالیان متمادی در بدن افراد انباشته شده، دفع میشوند و بدن سبکتر خواهد شد. موفقیت رژیم پاکسازی یوگا به صبر و بردباری که فرد در آن به خرج میدهد؛ دارد.
- این رژیم، هفت روزه است و معمولا در آن غذاهای آبدار، خام یا تقریبا نیمپز میل میشود. در روتین این رژیم آمده که باید صبح در حالت ناشتا، یک سوم لیوان آب ولرم به همراه یک قاشق مرباخوری آب لیمو، روغن زیتون و عسل خورده شود.
- برای وعده ناهار هم باید آب میوه تازه و طبیعی به مقدار لازم به همراه یک عدد سیب یا موز خورده شود. هر چند که اگر دچار ضعف شدید میتوانید تا دو عدد خرما و یک قاشق چایی خوری عسل هم بخورید.
- برای وعده عصرانه هم میتوانید میوه های تازه را به همراه یک لیوان چای کمرنگ و دو عدد خرما میل کنید و در نهایت، برای وعده شام تا قبل از ساعت 7:30 شب، یک کاسه ذرت، مات، نخود سبز، هویج و سیب زمینی بخورید.
- نکته قابل توجه در این رژیم این است که در بین 48 تا 72 ساعت اول انجام آن ممکن است احساس هرگونه ضعف یا سرماخوردگی پیدا کنید که البته این علائم از بین خواهند رفت.
مواد غذایی مفید تغذیه در یوگا
تمام مواد غذایی فواید خود را دارند اما اگر آنها با برنامه مصرف شوند؛ ذهن و بدن از آنها در راستای سلامتیشان بهره خواهند برد. میوهها، حبوبات، آجیل، سبزیجات، لبنیات، روغنها و بعضی از گیاهان دارویی که آنها را معمولا به عنوان ادویه مصرف میکنیم؛ از مواد غذایی مفید در رژیم غذایی یوگا هستند.
میوه در رژیم غذایی یوگا به خاطر داشتن منبع غنی از ویتامینها و بعضی ریز مغذیها، بهترین بخش این رژیم محسوب میشوند. مثلا موزه سرشار از پتاسیم است و مانع از گرفتگی عضلات میشود. سیب، سرشار از فیبر است و قند کمی دارد و همچنین در عین حال، به بدن آبرسانی هم میکند. گلابی، غیر اسیدی است، احساس سیری میدهد و برای هضم عالی است. آلو، آووکادو، کشمش، انگور و بسیاری از دیگر میوهها نیز سرشار از انرژی هستند.
دیگر مواد غذایی مثل شکلات تلخ (85 درصد به بالا)، بادام درختی، جو دوسر، گردو، فندق، انواع مختلف سبزیجات مثل کلم بروکلی، مارچوبه، کنگر فرنگی، هویج کرفس، بادمجان، نعناع، لوبیا سبز، سیر، نخود سبز، کاهوی، فلفل، اسفناج، گوجهفرنگی و جوانه سبزیجات بیشتر موراد غذایی هستند که برای قبل از تمرین مفید هستند.
لوبیا، ماش، گندم، تخمه، تخم کتان، شیر، روغن تخم کتان، روغن زیتون، گشنیز، زنجبیل، کندر، زردچوبه و چریش، نیز از جمله مواد غذاییهایی هستند که وجودی سراسر منفعت در رژیم غذایی یوگا دارند. پیشنهاد میشود مقاله دیگر ما درباره تفاوت یوگا و پیلاتس را بخوانید.
تغذیه قبل از یوگا
یکی از مهمترین اصولی که در رژیم غذایی یوگا وجود دارد این است که ورزشکار به هیچ عنوان نباید با شکم گرسنه تمرین کند. به همین دلیل مصرف مواد غذایی مغذی که در رژیم او قرار دارد از اهیمت ویژهای برخوردار است.
- بنابراین به عنوان یک اصل در زمینه تغذیه قبل از یوگا باید بین 90 دقیقه تا یک ساعت قبل از تمرین، غذا نوش جان کنید تا بدن انرژی لازم را برای سوخت و ساز در اختیار داشته باشد.
- همچنین از آنجایی که بیشتر حرکات یوگا پیچیده هستند، اگر در زمان ورزش معده شما پر باشد؛ قطعا احساس ناراحتی خواهید کرد و قطعا دچار مشکلاتی همچون یبوسیت خواهید شد.
- هر چند که در مقابل،غذا نخوردن هم باعث میشود تا در زمان انجام یوگا دچار عارضه افت قند خون شوید و حالتان بد شود. همچنین که در چنین حالتی، بدن به جای سوزاندن کالری وارد حالت تدافعی میشود و چربی را به قند تبدیل میکند و در نتیجه وارد حالت تدافعی میشود.
در زمینه تغذیه یوگا قبل از ورزش بهتر است تا به نکات یر توجه داشته باشید:
- غذاهای چرب مصرف نکنید.
- بهترین است رژیم ساتویک داشته باشید.
- مواد غذایی همچون چیپس، پفک، شکلاتهای شیرین، نوشابهها و آبمیوههای صنعتی و خوراکیهایی از این دست که چربی و قند بالایی دارند؛ عملکرد بدن را در حین ورزش کاهش می دهند و باعث سوزش معده میشوند.
- ماست کم چرب و میوههای استوایی به خاطر شاخص پایین گلیسمی، انرژی بیشتری را در طولانی مدت تولید میکنند؛ قبل از تمرین در صورت تمایل نوش جان کنید.
در رژیم غذایی یوگا چه خوراکی هایی را نباید مصرف کرد؟
بعضی مواد غذایی هستند که علیرغم تمام شایستگیهایی که دارند اما با این حال به خاطر تاثیرات نامطلوبی که در بلند مدت روی بدن انسان دارند؛ خوردن آنها در رژیم غذایی یوگا ممنوع است.
پر مصرفترین غذاهایی که ممکن است این روزها در سفره غذایی هر کسی باشد عبارتند از:
- انواع نوشیدنیهایی که از قهوه درست شدهاند.
- پنیر، ماست یا سایر محصولات لبنی که به صورت صنعتی تولید شدهاند.
- غذاها و خوراکیهایی که با مواد غذایی و شیرین کنندههای صنعتی درست شدهاند مثل: کیک، آبمیوه،…
- غذاهایی مثل سوسیس، کالباس، ناگت و دیگر محصولات غذایی فراوری شده
- غذاهای فستفودی و پر چرب
- روغنهای خوراکی- صنعتی که در کارخانه تولید شده و تصفیه شدهاند مثل روغن سویا، کره و روغن ذرت
فواید رژیم غذایی یوگا برای بدن
انجام ورزش یوگا برای بدن خود سراسر فایده است. تصور کنید که تمامی عناصر بدنتان در هماهنگی کامل با هم هستند؛ شما حاکم سرنوشت و حال خواهید بود. در چنین حالتی، تغذیه نقش سوخت بدن را خواهد داشت. به هر حال، غذا همیشه نقشی پر رنگ و مهمی در زندگی انسان ها داشته است.
درباره تغذیه در یوگا برایتان کامل گفتیم اما دیگر وقت آن شده که بگوییم اگر مشتاق هستید که در کنار مواهبی که یک برنامه غذایی با توجه به اصول یوگا برای بدن دارد، میتوانید تا حرکات یوگا را در کنار زی یوگا به صورت اصولی یاد بگرید و تمرین کنید.
همه چیز ساده است! می توانید در دوره های یوگا زی یوگا ثبتنام کنید. دورههای مبتدی، نیمه پیشرفته و پیشرفته بر حسب سوابق شما در انجام یوگا برایتان تنظیم شدهاند تا این ورزش را اصولیتر فرا بگیرید.تمامی دورهها تحت نظر خانم زینب گودرزی، مربی حرفهای و با سابقه یوگا و در محیطی آرام و صمیمی تدریس خواهند شد. همچنین بسته به نیاز شما، کلاسها به صورت آنلاین و حضوری به صورت گروهی و نیمه خصوصی برگزار میشوند.یوگا را زندگی کنید و معجزه آن را مهمان خانه وجودتان کنید.
رژیم غذایی یوگا را سوخت راه خود بدانید
اهمیت تغذیه در یوگا را با هم بررسی کردیم و دیگر خوب میدانیم که این که چه میخوریم و چه زمانی آن را مصرف میکنیم، چه تاثیری در عملکرد ما خواهد گذاشت. اما گفتن این نکته مهم است که رژیم غذایی به سبک یوگا تنها برای ورزشکاران این رشته نیست بلکه همه میتوانند آن را در لایف استایل خود بگنجانند.
میخواهید لاغر شوید یا مواد خوراکی که وارد بدنتان میشود را کنترل کنید؛ فرقی ندارد به هر حال اصول رژیم یوگا بسیار به دردتان خواهد خورد.
حالا نوبت شماست؛ به ما بگویید که تا به حال رژیم غذایی به سبک آموزههای یوگا داشتهاید؟ نتیجهای که از آن گرفتهاید، چه بوده؟ نظر و تجربه خود را با ما و دیگر خوانندگان زی یوگا به اشتراک بگذارید.
برخی سوالات رایج:
کدام رژیم غذایی یوگا توصیه می شود؟
در مقابل، محبوبترین رژیم غذایی یوگا برای ورزشکاران، رژیم ساتویک است. رژیم غذایی ساتویک، هر کسی را در راه داشتن یک ذهن آرام، روحی بزرگ و بدنی سالم یاری میکند. هر چند که بسیاری ترکیبی از رژیم ساتویک و رژیم تاماسیک را رعایت میکنند.
در رژیم غذایی یوگا چه خوراکی هایی را نباید مصرف کرد؟
انواع نوشیدنیهایی که از قهوه درست شدهاند. -پنیر، ماست یا سایر محصولات لبنی که به صورت صنعتی تولید شدهاند. -غذاها و خوراکیهایی که با مواد غذایی و شیرین کنندههای صنعتی درست شدهاند مثل: کیک، آبمیوه،… غذاهایی مثل سوسیس، کالباس، ناگت و دیگر محصولات غذایی فراوری شده غذاهای فستفودی و پر چرب